MY/WY – KATOWICCY ŻYDZI
13 – 16 czerwca 2019 r., Katowice
Ponad 150-letnia historia żydowskich mieszkańców Katowic czeka na ponowne odkrycie. My/Wy – katowiccy Żydzi to próba ocalenia przed zapomnieniem żydowskiej przeszłości naszego miasta.
Przez cztery dni zapraszamy na spacery historyczne, koncerty, warsztaty, wystawy i dyskusje. Będziemy rozmawiać o dziedzictwie katowickich Żydów, zaprezentujemy ich historię przez pryzmat dziejów Górnego Śląska i wielokulturowej historii regionu. Chcemy też rozpocząć dyskusję o współczesnej sytuacji Żydów w Katowicach i zadać pytanie o ich przyszłość.
Odkryjcie z nami zapomniane dziedzictwo Katowic.
PROGRAM
13 czerwca (czwartek)
„Szwendanie miejskie” śladami katowickich Żydów
Zbiórka: godz. 17.00, przy siedzibie Żydowskiej Gminy Wyznaniowej (ul. 3 Maja 16)
Prowadzenie: Paweł Graja
Spacer po zakamarkach Katowic skrywających żydowską przeszłość. Odwiedzimy izbę pamięci
i salę modlitewną w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej, Willę Goldsteinów, a także, między innymi, poszukamy miejsca, gdzie niegdyś stał Hotel Weld, pierwsze w Katowicach Delikatesy Boryńskiego i katowicka synagoga. Zakończymy „zatracając się muzycznie” podczas koncertu Sylwka Szwedy w mieście Ogrodów.
Paweł Graja – niezależny artysta, społecznik, absolwent Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego; pomysłodawca Galerii Pojedynczej oraz śląsko-zagłębiowskich szwendań okolicznych.
Udział bezpłatny. Dodatkowe informacje: pawel.graja@miasto-ogrodow.eu
„Katowickie synagogi”
godz. 19.30, Galeria 5 (I piętro Miasta Ogrodów)
Wernisaż wystawy powstałej z okazji poświęcenia Wielkiej Synagogi w Katowicach oraz oprowadzanie kuratorskie
Kurator wystawy: Zofia Kusztal
dr Zofia Kusztal – katowiczanka, doktor historii i judaistka, współtwórczyni wystawy „Katowickie synagogi”, kierownik Archiwum Urzędu Miasta Katowice. Prowadzi liczne kwerendy genealogiczne w większości poświęcone polskim Żydom. Członkini TSKŻ w Katowicach.
Koncert Sylwka Szwedy
godz. 20.00, Strefa Centralna (I piętro Miasta Ogrodów)
Koncert wieńczący „Szwendanie miejskie” z udziałem Sylwestra Szwedy
Sylwester Szweda - pieśniarz, poeta, kompozytor, tłumacz tekstów poetyckich, katowiczanin z Murcek, autor pieśni i wierszy przywołujących żydowskie tradycje i historie.
Wstęp wolny
14 czerwca (piątek)
„Dlaczego Katowice? Zróżnicowana tożsamość Żydów na Górnym Śląsku, trend czy prawda?”
godz. 18.00, Strefa Centralna (I piętro Miasta Ogrodów)
Wykład Dariusza Walerjańskiego o powodach osiedlania się Żydów w Katowicach i rozwoju tamtejszej społeczności.
Dariusz Walerjański – historyk, badacz historii Żydów na Górnym Śląsku związany z Fundacją Brama Cukermana oraz Domem Pamięci Żydów Górnośląskich, członek Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Lider Dialogu - Fundacja Forum Dialogu.
Wstęp wolny
„Oczy niebieskie - życie królewskie, oczy czarne - życie marne”
godz. 19.30, Galeria Pojedyncza (parter Miasta Ogrodów)
Wernisaż autorskiego projektu Krystyny Piotrowskiej
Kurator wystawy: Grażyna Tereszkiewicz
Krystyna Piotrowska – artystka sztuk wizualnych, graficzka, autorka filmów i instalacji wideo, kuratorka. Urodziła się w Zabrzu. Autorka i kuratorka wystawy „Projekt Próżna, 2005-2012”. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Wstęp wolny
15 czerwca (sobota)
„Hamsa na szczęście”
godz. 11.00, 12.00, 13.00, sala 211 (II piętro Miasta Ogrodów)
Warsztaty dla rodzin z dziećmi
Prowadzenie: Julia Krzyśków (edukator Domu Pamięci Żydów Górnośląskich)
Godzinne warsztaty plastyczne o tolerancji i wielokulturowości
Udział bezpłatny. Ilość miejsc ograniczona. Obowiązują zapisy. Maile z dopiskiem „hamsa” i podaniem godziny prosimy wysyłać na adres: katarzyna.luczynska@miasto-ogrodow.eu (decyduje kolejność zgłoszeń).
„Międzynarodowe impresje o Śląsku w erze Zagłady”
godz. 13.30, Strefa Centralna (I piętro Miasta Ogrodów)
Spotkanie z dr Simo Muirem (wydarzenie w języku angielskim)
dr Simo Muir – honorowy współpracownik badawczy w UCL, magister studiów jidysz z SOAS (University of London), uzyskał doktorat na Uniwersytecie w Helsinkach w 2004 roku. Jego obecne badania koncentrują się na kulturowych reakcjach na Holokaust i powojennej polityce pamięci. Obecnie jest współinwestorem w finansowanym przez Akademię Fińską projekcie „Społeczeństwa romskie i nordyckie - historyczne praktyki bezpieczeństwa większości i strategie mniejszości” prowadzonym przez Centrum Studiów Nordyckich (CENS, Uniwersytet w Helsinkach).
wstęp wolny
„Tajemnicze Alef, czyli uczymy się hebrajskiego od podstaw”
godz. 13.30, 15.30, sala 204 (II piętro Miasta Ogrodów)
Warsztaty z podstaw języka hebrajskiego
Prowadzenie: Wojciech Ciuraj (edukator Domu Pamięci Żydów Górnośląskich)
Udział bezpłatny. Ilość miejsc ograniczona. Obowiązują zapisy. Maile z dopiskiem „alef” i podaniem godziny prosimy wysyłać na adres: katarzyna.luczynska@miasto-ogrodow.eu (Decyduje kolejność zgłoszeń).
„Dziecko w śniegu, dziecko w słońcu”
godz. 17.00-18.30, Strefa Centralna (I piętro Miasta Ogrodów)
Spotkanie autorskie z Włodzimierzem Goldkornem wokół autobiograficznej książki „Dziecko w śniegu”
Prowadzenie: Karolina Sulej
Rozmowa z Włodkiem Goldkornem o pisaniu, pamięci i tożsamości - tej osobistej i tej zbiorowej, rozpięta między krajami, miastami i epokami - między Katowicami a Florencją, między Rosją, Polską, Izraelem a Włochami, między małą i wielką historią, czasem wojny i czasem pokoju. Rozmowa o tym, w jaki sposób literatura staje się sposobem na uleczenie, zrozumienie, bliskość, pogodzenie się - ze sobą i narracją wspólnoty - także tej wrogiej.
Włodek Goldkorn – wieloletni redaktor działu kultury tygodnika „L’Espresso”. Z Polski, kraju swojego urodzenia, wyemigrował w 1968 roku. Zajmuje się tematyką żydowską i historią Europy Środkowo-Wschodniej. Współautor książek „Strażnik. Marek Edelman opowiada” oraz „Civiltà dell’Europa Orientale e del Mediterraneo”. Jest również autorem „La scelta di Abramo. Identità ebraiche e postmodernità”. Jego ostatnia książka „Dziecko w śniegu” znalazła się w finale nagrody Premio Sila ’49 oraz otrzymała Nagrodę Asti d'Appello (2017).
Karolina Sulej – dziennikarka, reporterka, związana naukowo z Zespołem Badań Pamięci o Zagładzie i z Zespołem Badań nad Modą Instytutu Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, w ramach którego bada rolę mody w historii i kulturze polskiej. Współautorka książek „Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny” czy „Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej”.
Uriel Herman & kwartet smyczkowy Piotra Steczka
godz. 19.00. Kinoteatr Rialto
Wyjątkowy, katowicko-izraelski projekt muzyczny z udziałem pianisty Uriela Hermana oraz kwartetu smyczkowego Piotra Steczka. Podczas koncertu usłyszymy nowe kompozycje zarówno Uriela Hermana z tegorocznej płyty „Face to face”, jak i autorskie kompozycji Piotra Steczka.
Bilety: 20 zł tickertportal.pl oraz w kasie Kinoteatru Rialto
Uriel Herman – pianista i kompozytor, operuje pomiędzy jazzem a rockiem, na jego muzykę wpływa także muzyka klasyczna i izraelska. W ciągu ostatnich czterech lat Herman podróżował po świecie, z Tel Awiwu dotarł aż na Kostarykę, przez Berlin i Wiedeń, a ostatnio realizował swój nowy projekt muzyczny w Szwecji.
Piotr Steczek – kompozytor, aranżer, multiinstrumentalista, absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach, skrzypek Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy Aukso. Tworzy muzykę elektroniczną (trap, dub, electro) w połączeniu z world music, muzyką filmową i muzyką wykorzystującą elementy folku i orientu.
16 czerwca (niedziela)
„Ślady. Katowiccy Żydzi”
Spacer miejski
godz. 12.00-14.00, zbiórka pod Centrum Informacji Turystycznej na Rynku 13, Katowice
Prowadzenie: dr Zofia Kusztal
Udział bezpłatny. Ilość miejsc ograniczona. Obowiązują zapisy. Maile z dopiskiem „spacer: ślady” prosimy wysyłać na adres: katarzyna.luczynska@miasto-ogrodow.eu (decyduje kolejność zgłoszeń)
„Od powojnia do dziś - o współczesnym życiu żydowskim na Górnym Śląsku”
godz. 14.00, Strefa Cetralna
Panel dyskusyjny z udziałem reprezentantek i reprezentantów górnośląskich środowisk żydowskich oraz instytucji zajmujących się dziedzictwem żydowskim na Górnym Śląsku
Prowadzenie: dr Zofia Kusztal, Grzegorz Tomczewski
Grzegorz Tomczewski – tarnogórzanin, studiował historię i judaistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i Tel Aviv University (projekt Polish Intercultural Youth Encounters, Muzeum POLIN), uczestnik programu FASPE (Fellowship at Auschwitz for the Study of Professional Ethics, Museum of Jewish Heritage in New York). Pracował w Muzeum POLIN oraz Ambasadzie Izraela w Polsce.
Wstęp wolny
„Żydzi dziś - o społeczności żydowskiej współcześnie bez traum i piętna”
godz. 15.30, Stefa Centralna
Rozmowa z dr Zuzanną Hertzberg oraz Gabi von Seltmann
Powadzenie: Karolina Sulej
Ochotniczki i żar-ptaki – dr Zuzanna Hertzberg i Gabi von Seltmann, czyli współczesne artystki w rozmowie o miejscach pamięci, tradycji oraz nowoczesności i przyszłości tożsamości żydowskiej, bez traumy i piętna, z kobiecej perspektywy. Czym jest współczesna żydowska kultura i kultura popularna w Polsce, jakie opowiada historie, gdzie można ją spotkać, kto ją tworzy, jakie tematy podejmuje? Czy można być współczesnym żydowskim twórcą nie podejmując tematu Zagłady? A jakie historie wciąż trzeba o niej opowiadać?
dr Zuzanna Hertzberg – malarka, autorka instalacji i działań performatywnych; aktywistka i edukatorka. Artystkę interesuje temat pamięci, zagadnienia związane z szeroko rozumianą tożsamością i geopolityką. Uczestniczyła w wielu wystawach w kraju i za granicą.
Gabi von Seltmann – artystka interdyscyplinarna, animatorka kultury. Poprzez różne formy sztuki poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące pamięci, tożsamości i historycznych uwikłań.
Wstęp wolny
Organizator: Katowice Miasto Ogrodów
Opiekun naukowy: Dariusz Walerjański
Kurator: Grzegorz Tomczewski
Partnerzy:
Dom Pamięci Żydów Górnośląskich, oddział Muzeum w Gliwicach
Patronat:
Patroni medialni:
Tygodnik Powszechny, Gazeta Wyborcza, Polskie Radio Katowice, Co Jest Grane 24, Chidusz, Jewish.pl