Kiedy Katowice były Stalinogrodem...
Wystawa powstała jako rezultat realizowanego w 2017 r. międzynarodowego projektu „Byłem mieszkańcem miasta Stalina”, w którym udział wzięło pięć miast z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, które w czasach komunistycznych nosiły nazwę na cześć Józefa Stalina
W Polsce ten wątpliwy zaszczyt przypadł w udziale Katowicom, przemianowanym na Stalinogród w okresie od marca 1953 r. do października 1956 r. W projekcie wzięły również udział miasto Braszów w Rumunii (Oraşul Stalin, 1951-1961), Kuçova w Albanii (Qyteti Stalin, 1950-1990), Warna w Bułgarii (Stalin, 1949-1956) i Dunaújváros na Węgrzech (Sztálinváros, 1951-1961). W każdej z tych miejscowości projekt realizowały naukowe ośrodki badawcze oraz instytucje kultury. Koordynatorami prac w Katowicach było Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej oraz Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek.
Głównym założeniem projektu było przybliżenie oddziaływania stalinowskiego totalitaryzmu na społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej, objawiającego się niszczeniem elit i wartości oraz budową socjalistycznego, nowego człowieka. Realizacji tych celów służyła m.in. wszechobecna propaganda, która przenikała większość sfer życia publicznego. Jednym z jej elementów był kult jednostki - Józefa Stalina, czego przejawem stały się właśnie ówczesne nazwy miejscowości biorących udział w projekcie. W trakcie trwania przedsięwzięcia koordynatorzy przeprowadzili szereg kwerend, których celem było odszukanie i pozyskanie materialnych śladów po Stalinogrodzie. Dzięki poszukiwaniom w archiwach, bibliotekach, instytucjach kultury czy muzeach, a nade wszystko kontaktom z osobami pamiętającymi ten okres historii Katowic, udało się zgromadzić pokaźny zbiór pamiątek po życiu w mieście naznaczonym imieniem dyktatora. Ważną częścią pozyskanych materiałów są również wspomnienia dawnych mieszkańców Stalinogrodu. Te właśnie artefakty i relacje składają się na niniejszą wystawę. Pogrupowane w tematy tworzą narracyjną opowieść o Katowicach lat 50. XX wieku, o polityce i życiu codziennym w mieście epoki stalinizmu.
Kuratorki: Aleksandra Korol-Chudy, Katarzyna Łata
Koordynatorzy projektu: Aleksandra Korol-Chudy (Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Katowicach), Roksana Krzywonos (Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek)
Wolontariusze: Angelika Blinda, Jadwiga Mozgol, Kamil Kartasiński, Wojciech Kornasiewicz, Marta Mandat, Katarzyna Nowakowska, Joanna Durkalec
Współpraca: Zbigniew Gołasz, Ryszard Mozgol, dr Sebastian Rosenbaum, dr Bogusław Tracz