Rezydencje choreograficzne Przestrzeni Sztuki Taniec Katowice
Kiedy: 18 sierpnia 2023, godz. 18.00
Gdzie: Katowice Miasto Ogrodów - sala 211
Wstęp wolny
Pokazy projektów choreograficznych (work in progress) laureatów otwartego konkursu rezydencji choreograficznych Przestrzeni Sztuki Taniec Katowice w 2023 roku.
Wystąpią:
Szymon Perczyński ─ solo
Łukasz Zgórka, Ewelina Cieśla ─ duet /projekt „Bezkres”/
Andrzej Molenda, Zuzanna Kasprzyk-Molenda, Sławomir Juszczak ─ trio // „The 116 images NASA wants aliens to see” / „116 obrazów, które NASA chce pokazać obcym” //
POKAZ TRIA
W ramach projektu chcę zaproponować eksperyment performatywny, w którym widz może zaobserwować indywidualne strategie radzenia sobie z problemem. Problemem postawionym przed tancerzami jest żelazna kula, muzyka, a także przestrzeń KMO. Inspiracją jest teoria Practice as a Reseach oraz nurt badań Embodiment Heruistic stworzony przez prof.Gerd Gigerenzer , z Instytutu Maxa Plancka. Wpisuje się on w badania nad Embodied Cognition i opis ruchu jako funkcji poznawczej. Poznanianie poprzez ruch odbywa się za pomocą serii eksperymentów, przykładowo człowiek próbujący złapać piłkę będzie raczej stosował strategię, która pozwala mu być pod odpowiednim kątem do piłki, niż starał się obliczyć miejsce jej upadku. W tym podejściu strategia radzenia sobie z problemem zostaje wypracowana poprzez ruch i powtarzalność.
Praca jest też swoistym trybutem dla badaczki kultury Blandine Bril, którą interesowała relacja człowieka z narzędziem i rytm jaki wynika z użycia konkretnego narzędzia. Kula jest jednocześnie problemem i narzędziem jakiego musi użyć tancerz do jego rozwiązania. Praca zakłada pokaz dwóch prac solowych, które w strukturze całości pokazują dwie różne strategie radzenia sobie z problemem za pomocą ruchu. Sam przedmiot to kula sportowa, używana do rzucania, ważąca ok. 7 kg. Kula jest pamiątką rodzinną, najprawdopodobniej pochodzi z lat 50, jest wyraźnie naznaczona przez czas.
POKAZ DUETU
Początki i końce zdarzają się w świecie bez przerwy. Jest to część życia - nieustanny i nieuchwytny bezkres. „Bezkres ciał tańczących” pozwoli nam poznać nasze osobiste imponderabilia.
W kulturze Zachodu istnieje silna tendencja do utożsamiania ciała z mięsem i kośćmi, a umysłu z duchem. Przez to umysł uważany jest za wyższy aspekt egzystencji człowieka, a ciało spychane do roli niższej i drugorzędnej. Jednak, by doświadczać harmonii należy żyć w jedności z ciałem i umysłem. Człowiek odczuwa środowisko poprzez ciało. Reaguje na bodźce płynące z otoczenia. Funkcją odczuć jest samo-doświadczenie. Dzięki temu możemy dowiedzieć się, kim jesteśmy. Ciało jest siedliskiem uczuć, dzięki którym możemy doświadczać przyjemności, radości czy ekstazy. Z tym wiążą się piękno i wdzięk. W postawie naszego ciała mogą być ukazane dawne zawieszone emocje, które zostały zapisane w jego pamięci. Może ono także odzwierciedlać nasze wewnętrzne nastawienie.
Taniec jest tym elementem, który pozwala nam pełniej poznawać siebie. Łączy nas z wypartymi emocjami, lękami, marzeniami - uwrażliwia. Wyzwala on ciekawość i pozwala nam „obserwować nasze istnienia z wielu perspektyw”. Poprzez taniec poznajemy i doświadczamy nowych stanów świadomości. „Ciało tańczące” to nieustający proces, ciągłość, cisza w ruchu. Zawiera w sobie pauzę i bezruch jako część większej partytury. Wnosi on pierwiastek nieskończoności, który można uchwycić w określonym czasie i w określonym kanonie ruchów. „Tańczące ciało” może stać się teatrem, w którym my sami stajemy się obserwatorami świata - ruchu - przepływu. Mamy wówczas szansę zatrzymać się, zamknąć oczy, by wyobrazić sobie absolutną i świetlistą ciemność - wsłuchać się w rytm serca i poczuć́, jak rozchodzi się on w całym ciele. Możemy wykorzystać te odczucia do wykonania przestrzennej formy tego, co dzieje się w nas - dosłownie wytańczyć nasze bijące serce. Spotkanie tańczących ciał może przekształcić poziom fizyczny, emocjonalny i duchowy.
Głównym tematem rezydencji będzie poszukiwanie formy choreograficznej, która wyniknie z procesu badawczego opartego na poszukiwaniach „ciało-obrazów”, które będą pełniły funkcję początków – impulsów fizycznych i emocjonalnych, które odbierane i interpretowane przez osobistą wrażliwość i intuicję tancerzy, doprowadzą do inicjowania konkretnej jakości ruchu. Zebrane i zestawione ze sobą poszukiwania dwóch różnych wrażliwych ciał, stworzą nowy obraz – obraz spotkania, który zamieni formy i ograniczenia, którymi są początki i końce w bezkresny obraz tańczących ciał. W trakcie procesu badawczego postawimy sobie pytania o:
Początek i koniec/ transformację
Pamięć ciała
Reakcję jako początek
Formę (kształt/ułożenie ciała) jako początek aktu ruchu
Ciekawość w tańcu
Obserwację „istnienia” z różnych perspektyw
Ruch, pauzę i bezruch
Serce jako centrum ruchu
„Bycie gościem” w swoim tańczącym ciele
Dotyk ciał tańczących – poczucie czasu
Słuchanie – zmysły
(w fizycznym i metafizycznym rozumieniu)
Intuicja w procesie twórczym.
W procesie badawczym wykorzystamy osobiste doświadczenia, które są związane m.in.: z takimi tematami, praktykami, metodami, podejściami i technikami jak: integracja ciało-umysł, kontakt improwizacja, praktyki somatyczne, Polska Technika Tańca Współczesnego, joga powięziowa, ogólnie pojęty taniec współczesny, Geometria Sakralna, metoda Lowena i metoda Feldenkraisa.
POKAZ SOLO
Solowy spektakl taneczny w technice tańca współczesnego. Kompozycja sceny opiera się na pracy ze światłem. W pierwszej części, widoczny obszar jest ograniczony pokazując wizję zamkniętej przestrzeni, tunelu w którym znajduje się tancerz. Poza żółtą kolorystyką głównego reflektora, tło będące poza ograniczonym obszarem mieni się w zielonej i niebieskiej kolorystyce przywołującej na myśl podziemną głębie ciemności. W drugiej części przestrzeń staje się otwarta, a kolorystyka zmienia się w odcienie żółci i czerwieni. Sposób ruchowy z początku fizyczny i mechaniczny przekształca się w lekki i płynny, opierając się o zasadę mówiącą o jak najcichszym
poruszaniu się.Spektakl skupia się na wykorzystaniu zawartej w śląskiej legendzie o Skarbku, historii o człowieku pozbawionym szacunku do starych wierzeń. Przez to zachowanie sprowadza na siebie nieszczęście, a jego karą jest wieczne sprawowanie pieczy nad miejscem jego śmierci.
Główną inspiracją jest legenda o demonie Skarbku, który w kulturze górniczej pełni rolę strażnika podziemnych skarbów t.j. węgla. Według wierzeń demon charakteryzuje się przyjaznym i opiekuńczym nastawieniem, dbając o tych górników, którzy zjeżdżają pod ziemię z szacunkiem do swojej pracy, do współpracowników oraz do złóż, które mają za zadanie wydobywać. Druga twarz Skarbka to mściwy demon sprowadzający nieszczęścia na tych, którzy nie przestrzegają zasad panujących na kopalni, mówiących np. że pod ziemią absolutnie nie wolno gwizdać. Wedle śląskich legend Skarbek to nie przestrzegający zwyczajów górnik, zmarły na kopalni w tragicznym
wypadku, lub też sztygar wyzyskujący robotników i surowiec.W spektaklu chcę użyć muzyki bluesowej. Jest to gatunek, który powstał na styku wielu kultur próbujących odnaleźć swoje miejsce w nowym świecie. Jednocześnie blues, a zwłaszcza jego odmiana „delta blues”, charakteryzujący się ciągłą linią basową graną rytmicznie na pustej strunie zaskakująco przypomina muzykę tradycyjną różnych kultur. Muzyka blues znana jest na całym świecie chociaż większość nazwisk jej twórców została zapomniana. Uniwersalny przekaz muzyki opowiadający o próbach odnalezienia się w świecie wpisuje się w koncepcje artystyczną spektaklu. Jednocześnie jej matryczność zapewnia homogeniczne warunki przeprowadzania eksperymentu przez tancerzy. Eksperyment przeprowadziłem dotychczas z 5 łódzkich tancerzy, publiczny pokaz pracy odbył się 27.06. br. Podczas rezydencji chcę rozwijać dalej idee projektu, a także rozpoznać strategie innych tancerzy. Do eksperymentu zaprosiłem tancerzy, którzy studiowali Polską Technikę Tańca, a także techniki somatyczne – moim zdaniem będzie to cenne porównanie do wcześniejszej pracy tancerzy, którzy nie mieli takiego wykształcenia tanecznego.
Zadanie finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Przestrzenie Sztuki, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
