Amator piękna

Wernisaż: 13 czerwca, godz. 18, Galeria Engram

Wystawa do 15 września 2019 r.

Kuratorki: Jolanta Rycerska, Katarzyna Łata

 

Tadeusz Cyprian (1898 – 1979) 

Amator piękna

Tadeusz Cyprian, to wybitna postać polskiej kultury i nauki, fotograf, publicysta, pedagog, znany i zasłużony prawnik. Począwszy od młodości, przez dziesięciolecia swojego życia łączył dwa główne zamiłowania i pola aktywności: zainteresowania w dziedzinie zagadnień prawnych oraz twórczości i techniki fotograficznej. W 1929 roku zaprezentował pierwszą indywidualną wystawę. Od tej pory był jednym z najaktywniejszych i najbardziej znanych polskich autorów. Jego zdjęcia pokazywano na wystawach w kraju i poza granicami. Wczesny okres twórczości zdominowała estetyka piktorializmu i przynależne jej techniki: guma, bromolej oraz przetłok. Stał się nich wirtuozem, choć nigdy nie zarzucił fotografii w tradycyjnej technice czarno-białej, zwanej bromem. Przełom przyniosła druga połowa lat 20. i wprowadzenie do użytku małoobrazkowego aparatu Leica, którego stał się zagorzałym zwolennikiem. Od tego czasu, nie zrywając całkowicie z założeniami piktorialnymi, zaczął modyfikować swój styl. Dotychczasowa idealna równowaga kompozycyjna, statyczność motywu powoli zaczęła ustępować miejsca kadrom bardziej dynamicznym, coraz "ciaśniejszym". Wraz ze zmianą stylu fotografowania pogłębiał też znajomość technologii fotograficznej. Był jednym z fotografów, którzy przyczynili się do rozwoju polskiego przemysłu fotochemicznego. Cyprian stał się jednym z największych autorytetów w dziedzinie techniki i technologii fotografii, co zaowocowało licznymi publikacjami w prasie fachowej oraz podręcznikami fotografii. W ankiecie personalnej złożonej w Związku Polskich Artystów Fotografików w 1953 roku deklarował znajomość 6 języków obcych: francuskiego, angielskiego, niemieckiego, rosyjskiego i włoskiego oraz greki i łaciny. Był jednym z najbardziej wykształconych polskich artystów. W dziedzinie fotografii stał się „alfą i omegą” już od końca lat 20. XX w. Ujmował fachowym i rzeczowym językiem. Podobnie jasno wykładał fotografię w podręcznikach, których do 1938 r. wydał osiemnaście. Był też drugą obok Bułhaka najbardziej rozpoznawalną postacią świata fotografii i drugim po nim autorem najczęściej wystawiającym swe prace w Polsce i zagranicą. Jego zdjęcia jeszcze w międzywojniu pokazywano w niemal wszystkich państwach zachodniej Europy, a także w USA, Kanadzie, Japonii itd. Na świecie uznawano go za reprezentanta całego polskiego środowiska fotograficznego. Po wojnie znalazł się w grupie odradzającej polskie życie fotograficzne. W 1947 roku jako członek przedwojennego Fotoklubu wraz z 16 innymi artystami założył i współorganizował Związek Polskich Artystów Fotografików, otrzymując legitymację nr 4. Odegrał jednocześnie dziejową rolę dla Polski jako prawnik. Zasłynął po II wojnie światowej występował jako jeden z czterech polskich oskarżycieli na procesach norymberskich, jego wkład w ukaranie zbrodniarzy hitlerowskich, którzy działali na naszym terenie jest nie do przecenienia. Jego fotografie znaleźć można w polskich muzeach, a zbiór wczesnych prac (bromy, gumy i przetłoki), pochodzących z lat 20. i 30. przechowywany jest w zbiorach Fototeki Związku Polskich Artystów Fotografików.